Op initiatief van de Branchevereniging Dyslexiezorgaanbieders (BDZA) brachten beleidsmedewerkers van de ministeries van OCW en VWS een werkbezoek aan Lelystad. In Lelystad werken onderwijs, zorg en gemeente intensief samen met één gezamenlijk doel: dat leerlingen in Lelystad goed leren lezen. De aanpak sluit naadloos aan bij de Verbeteraanpak Dyslexie die in 2023 is gelanceerd.
Knelpunten als vertrekpunt
Net als in veel andere gemeenten worstelde Lelystad met uitdagingen in het onderwijs en de zorg: een hoge druk op het reguliere onderwijs door o.a. het lerarentekort, veel doorverwijzingen naar de dyslexiezorg, stijgende kosten in de jeugdzorg en te weinig kennisdeling tussen professionals in onderwijs en zorg. Door de krachten te bundelen, is een duurzame samenwerking ontstaan waarin expertise wordt gedeeld, middelen beter worden benut en preventie voorop staat.
“Het doel is dat ieder kind de kans krijgt om goed te leren lezen,” benadrukte Marga van Amerongen, directeur van POLD. “Dat lukt alleen als we vanuit vertrouwen samenwerken.”
De aanpak in Lelystad
Om dit te doorbreken is in Lelystad een gezamenlijke aanpak gestart waarin gemeente, schoolbesturen en zorgaanbieders intensief samenwerken, met het samenwerkingsverband Passend Onderwijs Lelystad Dronten (POLD) als verbinder en poortwachter.
De samenwerking krijgt op verschillende manieren concreet vorm. Zo zijn dyslexiebehandelaars fysiek aanwezig op school waardoor zij voelen als deel van het schoolteam. Dit zorgt voor korte lijnen en onderling vertrouwen. Leerkrachten worden daarnaast direct op de werkvloer gecoacht, waardoor zij hun kennis meteen in de klas kunnen toepassen en hun professionaliteit verder groeit.
Ook wordt er data gedreven gewerkt. Een monitor houdt bij hoeveel leerlingen per school worden doorverwezen, zodat scholen en het samenwerkingsverband tijdig in gesprek kunnen gaan. Zo wordt duidelijk tegen welk vraagstuk de school aanloopt en kan er ondersteuning op maat worden geleverd.
Daarnaast wordt er gewerkt vanuit één gezamenlijk jaarplan, en is er een passende overlegstructuur tussen alle partijen om de voortgang te bespreken.
Bovendien wordt het netwerk rondom het kind nadrukkelijk betrokken. Ook ouders spelen een actieve rol in de aanpak.
De rol van de gemeente
Lelystad is actief betrokken in de samenwerking. Door het aantal zorgaanbieders terug te brengen, ontstaat er meer ruimte voor intensieve samenwerking. Ook maakt de gemeente dit mede mogelijk door op verzoek van schoolbestuurders middelen in te zetten voor preventie. Daarbij ziet de gemeente Lelystad het als haar verantwoordelijkheid dat inwoners zo geletterd mogelijk zijn, zodat zij volledig mee kunnen doen in de samenleving.
Zichtbare resultaten
De integrale aanpak levert al duidelijke resultaten op:
- Het aantal aanvragen voor ernstige dyslexiezorg neemt af.
- De ervaren handelingsbekwaamheid van leerkrachten om ondersteuningsniveau 3 vorm te geven neemt toe.
- Leerlingen die extra leesbegeleiding krijgen (ON3) stromen niet automatisch door naar zorgniveau 4; de helft van de leerlingen keert terug naar de hulp op school.
- Kinderen ervaren meer leesplezier
Inspiratie voor andere regio’s
Het werkbezoek werd afgesloten met een dialoog tussen de deelnemers. Voor BDZA-directeur Denise van den Berg laat Lelystad zien hoe de landelijke Verbeteraanpak Dyslexie in praktijk gebracht kan worden: “Dit voorbeeld laat zien dat het kan: onderwijs, zorg en gemeente die samen het verschil maken voor kinderen. We hopen dat deze aanpak andere regio’s inspireert.”
